Ingezonden stuk Bildtse post 29-10-2014

Ferbeteren ferkeersfailighyd Bildtdiken

Fraagt eerst om inspraak deur beweuners

De ferkeersfailighyd op de Ouwe- en Nije-Dyk mot ferbeterd worre. Derover is elkeneen ’t wel eens. Over de wize werop, der wort nagal ferskillend over docht. De Grontmij het ’n rapport maakt der’t tal fan mooglike anpassings in benoemd worre. Die binne norig omdat fral op de Ouwe-Dyk deur motoriseerde ferkeersdeelnimmers (feulsten) te hard reden wort.

’t Kelezy stelt foor dat de raad eerst beslút hoe’t de Bildtdiken inricht worre motte. De beweuners, ferenings fan plaatslik belang en de lândbou mâge reagere (inspreke) op de deur de raad koazen maatregels. Frije Bilkerts fynt dat ’t kelezy eerst hore mot hoe’t over de in ’t rapport opsomde maatregels docht wort.  Wy geve foor de dúdlikhyd maar ’n definisy fan inspraak: ‘De mogelijkheid voor burgers om vooraf kenbaar te maken hoe zij denken over plannen van de gemeente.’ Der kin dus niet ’n raadsbeslút an foorôf gaan.

De raadsleden hewwe ’n tal brieven kregen werin metdocht wort hoe’t ferkeersdeelnimmer ‘dwongen’ worre kinne hurren te houwen an de angeven maksimum rijsnelhyd fan 30 of 60 km. Ut de brieven blykt ok dat heel ferskillend docht wort over ’t effekt fan maatregels. ’t kelezy skryft sels: ‘Welke maatregelen er ook genomen worden, het succes ervan valt of staat volledig met de discipline van de weggebruikers.’

’t Kelezy kiest d’r o.â. foor om, binnen de bestaande 30-km trajekten, op ‘e dyk foor strekys húzzen kleurflakken te maken met paaltsys om soa de dyk te fersmâlen. Auto’s kinne, om ’n teugenlêger passere te laten, eventsys tussen de paaltsys staan gaan. D’r sou tussen de paaltsys ok parkeerd worre kinne. D’r komme dan ok meer passeerstroken.

Een fan de poasitive metdinkers skryft dat ’t feul eenfoudiger én dermet ok feul goedkoper kin. Basis derfoor is trajektferskuving fan de as fan de dyk om soa kortere ‘rechtstanden’ te krijen. Derbij hoort ok ’n parkeerferbod foor de súdkant fan de dyk en de berms. Op de passeerstroken mâg dan niet meer parkeerd worre. Foor de huzzen an de noordkant op ‘e dyk worre met tussenrúmten kleurde parkeerplakken anbrocht. De passeerstroken binne op ôfstand te sien deur der haachys lâns te setten. De rijdyk wort soa oversichtliker en foor ’t lândbouferkeer breder, soa wort as metdinken inbrocht. ’t kelezy stelt foor kleurflakken an te bringen op de 60-km trajekten.

In ’n andere reaksy wort kort én dúdlik faststeld ‘dat er misdadig hard wordt gereden. Het gaat te ver om zoveel geld aan nieuwe maatregels uit te geven omdat dit ook niet gaat werken.’ ’t Foor húzzen op ‘e dyk delsette fan paaltsys wort beoordeeld as ‘gevaarlijk’. ’t Tussen de paaltsys even stilstaan en weer optrekke geeft geluudsoverlast en is miljeuonfrindlik, soa wort angeven. Hoge boetes bij ferkeerskontrôle sou wel ’s feul meer resultaat foor anpast rijgedrag oplevere kinne, is de mening fan deuze briefskriver.

In ’n dârde reaksy wort wezen dat ferkeersmaatregels samengaan motte met ‘t ekonomys belang fan de agrarise sektor dat historys ferweven is in weune en werke. Failighyd foor alle deelnimmers an ’t ferkeer staat foorop, Maar trajektfersmâlings motte, sien de breedte fan lândbouwerktugen, gyn groatere onfailigens met him metbringe. ´n Oplossing sou weze kinne ´n parkeerferbod foor de húzzen, ´t anlêgen fan ´n fytsstrook op de rioeleringsstrook en optise fersmâling deur inkleuring fan de rijdyk.

Frije Bilkerts het in de ôflopene RadeRaad angeven dat eerst de beweuners fan de Bildtdiken en/of de dorpsferenings deur inspraak angeve welke (ferkeers)maatregels hurren foorkeur hewwe. Die inspraak mot ok de basis weze foor ’n  raadsfoorstel èn ‘n raadsbeslút.

Frije Bilkerts, Leendert Ferwerda, fraksyfoorsitter.

 

Thema-aven Noordwest-gemeentes over wînste Westergo-herindeling

Dut is gyn ferslag fan de noemde aven maar geeft indrukken fan de kregen informasy met persoanlik kommintaar

Informasy over gemeentlike herindeling

De gemeentebesturen fan ’t Bildt, Menameradiel, Franekeradeel en Littenseradiel binne dînsdeg 16 septimber 2014 in hotel De Valk in Franeker deur de fuzeerde gemeentes De Friese Meren en Súdwest-Fryslân informeerd over de wize werop richting herindeling ’t beste bestuurlik handeld worre kin.

’t Thema fan de aven waar: ‘De raad onderweg naar de herindeling’. Dat is foor de gemeente ’t Bildt ok de goeie titel. Op ‘t Bildt binne ommers niet de burgers onderweegs naar ‘n (mooglike) herindeling, maar de Bildtse raad. Want de inweuners fan ’t Bildt binne niet bij de beslútforming betrokken.

De werknaam Westergo

Nou’t wij ‘t dos over de nije gemeente Westergo (werknaam) hewwe: wij worden waarskoud foor feerdere sleauwighyd met de werknaam Westergo. At je in ’t foornommen herindelingsbeslút niet de nije naam fan de gemeente opnimme, maar de werknaam in de stikken staan late, dan krijt de nije gemeente per 1 jannewary 2018 de naam fan de groatste gemeente: Franekeradeel. Om die naam na de herindelingsdatum weer te feranderen, dat kost ’n paar eurosinten, soa wete se bij De Friese Meren nou. Per 1 july 2015 wort ’t De Fryske Marren maar ant die datum houwe se de naam De Friese Meren an.

Franekeradeel

’t Bildt wort Franekeradeel, der motte je as Bilkerts dos niet an dinke. Al hewwe wij op ‘t Bildt fansels al ’n stikky Franekeradeel met de an de Kadal onder St.-Jabik lêgende Franekerlanden. Foor Westergo (werknaam), is ’t de bedoeling dat in de foorberaidende fúzzystikken ’n definitive naam faststeld wort. De fier gemeenteraden beslútte dan wat de nije naam fan de gemeente wort. Hoe’t dat beslút tot stand komt is nag niet dúdlik. Foor de nou koazen werknaam Westergo

worde in drie gemeentes stimd. De raadsmeerderhyd in Menaam en Franeker waar foor Westergo, ’t Bildt koas as werknaam foor Noordwest-Frysland. Twee foor Westergo, een teugen, dus worde ’t Westergo, wermet (optelde) raadsminderheden útskakeld worden.

Kontakt dorpen

Wat worde ôns soa-al adfiseerd deur Súdwest-Fryslân en De Friese Meren. De kommunikasy-adfiseur fan Súdwest-Fryslân saai dat wij richting herindeling foor de burger trânsperant, weze motte. Set soafeul mooglik informasy op de website. De raad in ‘n groatere gemeente sil op hoofdlinen besture en dat betekent ‘n skaalsprong der’t de demokratise legitimiteit bij waarborgd blive mot. Sorg in de nije gemeente foor ’n direkt kontakt met alle dorpen en anstelde wykkoördinatoren.

Niet op achterút?

Fragen:‘Betekent herindeling een grotere gemeentelijke efficiency? Nee, dat is niet zo. Dat is geen issue voorherindeling.’Dienstferliening an de inweuners is belangryk en dat mot stimuleerd worre. ‘Gaan de inwoners van de nieuwe gemeente er financieel ook op achteruit? Vooraf wordt gezegd dat het na een herindeling voor de burger niet duurder wordt dan wanneer de gemeente zelfstandig was gebleven.
Beste burgemeesters, ga daar niet mee lopen schermen.’ ’t Is niet antoanber dat na ‘n herindeling ’t wat gemeentlike belastings en foorsienings angaat inweuners en ferenings d’r niet op achterút gaan.

Inweuners en ondernimmers

Bij de bestuurlike foorberaiding worden alle fraksyfoorsitters fan de pertijen in de bij de herindeling betrokken gemeentes betrokken. Sij koppelden ’t besprokene werom na de aigen fraksys en de raden. Derbij is de weromkoppeling na de (aigen) inweuners ’n rippeterend preses foor ’n ferantwoorde beslútforming. En: informeer fral ok de ondernimmers in de gemeentes.

‘Werken aan nieuwe raadscultuur’

Ok worde d’r foor plait dat na de herindeling toe de selde politike fraksys al ’n form fan ‘n gesaamlike fraksy krije. As een pertij doene je met an de an de datum fan herindeling foorôfgaande raadsferkiezings foor de nije gemeenteraad. Maar, soa worde opmurken, ‘na de herindeling is er géén nieuwe gemeenteraad maar een samenstelling van oude gemeenteraden onder een nieuwe naam. Raadsleden nemen vanuit de oude gemeente hun eigen cultuur mee. Er moet in de nieuwe raad worden gewerkt aan een nieuwe raadscultuur.’ “Yn de nije, grutte fraksys moatte je goeie ôfspraken meitsje en net weromfâle op belangen yn jo âlde gemeente.’

Wees dúdlik na burgers toe

Beslútforming foor ‘n langjarig lopend projekt in ’n bepaalde gemeente worde in alle fier gemeenteraden besproken. Súdwest-Fryslân saai ok dat je na de burger toe dúdklik weze motte. De dienstferliening na de inweuners toe mot goed weze. In Súdwest-Fryslân worde (derom) ’n aparte tillefoandienst, ‘call-center,’ insteld. ’n Goeie saak soa deen bliven, want d’r belden in korte tiid ’n dúzzend inweuners met fragen en opmerkings. As foordeel fan ’n groate gemeente worde de bestuurlike slagkracht noemd.

‘Wat smyt it foar de burger op?’

Groate, negative, ferandering is de tiidsduur die’t ’n raadsfergadering nou fraagt. ‘Alle pertijen, bij ús tsien, wolle wat sizze en dat fret tiid. Jo moatte net oant tolve ûre nachts fergaderje wolle, dat is ’n falkule foar ’n bestjûr yn ’n nije, grutte gemeente.’ En doe kwam de folgende fraag: ‘Wat fertelle je oan de mînsken dat it goed is om te fuzeren? Wurdt it net te abstrakt? Wat smyt it foar de boarger op?

Antwoord: ’n Klaine gemeente het te min kinnis in huus om de groate, fan Den Haag út an gemeentes oplaide taken sels an te kinnen. Al blyft ’t derbij ’n fraag at ’n nije gemeente derfoor 40.000, 60.000 of 100.000 inweuners telle mot.

Facebook, Twitter, website

Om de burger meer te betrekken bij de polityk binne d’r in Súdwest-Fryslân twee inisjativen ontstaan: Onder de titel ‘Gast van de raad’ wort op de raadsaven om 18.00 met maksimaal fyntyn persoanen, die’t hur derfoor opgeve kinne, ’n happy eten en wilens informasy útwisseld. En d’r is de jaarlikse aktiviteit ‘Polityk op ‘e Dyk’ op Bolletongersdei. Facebook, Twitter en (aigen) websites drage bij an ’t kontakt tussen burger en bestuur. ’t Opsette ‘kernenbeleid’ in Súdwest-Fryslân foldoet goed. De Friese Meren noemde as andachtspunten de informasy na de inweuners toe, toesicht op en sorg foor ’t herindelingspreses en fral ok andacht foor de innander te skuven amtlike organisasys en de griffiers en de burgemeesters in dut bestuurlike feranderingpreses.

Sorgfuldighyd foorop

De erfaring in de nije gemeentes De Friese Meren en Súdwest-Fryslân is dat herindeling op him sels besien de mînsen niet soafeul sait.

“Se sizze, it makket ús net safolle út, at it foar ús der mar net minder op wurdt.” De fraag is fansels, at de nije gemeentes dat na hur inweuners toe waar make kinne. belangryk is dat at je informasy geve sorgfuldighyd foor snelhyd gaat. ‘At je oan gêrs trekke wurdt it net langer.’ Burgemeester Krol in syn ôfslútting fan de aven: ‘Van De Friese Meren en Súdwest-Fryslân hebben wij over hun besluitvorming naar fusie niet veel problemen gehoord.’

Raderoezy

Ingezonden Bildtse Post 2-7-2014

Raderoezy

In de Bildtspraak Raderoezy skryft redakteur Gerard de Jong in ‘n
poalitike nabeskouwing dat Frije Bilkerts ‘gokte’ op
bestuursferantwoordlikhyd in ‘n nij kelezy. Frije Bilkerts rekende
derop. Flak fóór de raadsferkiezings op 19 maart nam ‘t CDA kontakt
op met Frije Bilkerts. De opstelling fan ‘t CDA ná de ferkiezings
ferbaast – wij brúkke maar gyn ander woord, ôns derom nag altiten.
Fral ok sien ‘t fait dat Frije Bilkerts nou de pertij met de meeste
stimmen op ‘t Bildt, ‘t aigen taalgebied is.
Frije Bilkerts is ok nag altiten foor ‘t houwen fan ‘n referindum.
Maar de andere, nije raadsfraksys wille dat niet. Die brúkke nou de
ferkiezingsútslag foor ‘t aigen gelyk en ferbine der sels de
konklúzzy an dat dermet bewezen is dat ‘t ondersoek fan de Bildt Post
(72% fóór ‘t bestuurlik selsstandig bliven fan de gemeente ‘t Bildt)
niet deugt. Wij hewwe in de raad said dat CDA, Werkgroep ‘t Bildt,
PvdA en VVD hur doadskame motte. Frije Bilkerts sil ‘t prevînsjaal
bestuur en poalityk Den Haag d’r nag op wize dat in de gemeente ‘t
Bildt de inweuners hur niet útspreke kinnen hewwe over
gemeentlik/amtlik samenwerke of fusere. Wij sette dan ok gyn punt
achter de striid foor blivende bestuurlike selsstandighyd, in ‘t
belang fan de Bildtse dorpen, hur inweuners en nag bestaande
ferenings. Want wij binne d’r nag altiten fan overtúgd dat de
meerderhyd fan de Bilkerts ôns derin in stilte steunt.
Leendert Ferwerda, fraksyfoorsitter Frije Bilkerts

Frije Bilkerts wil referindum foor útspraak over bestuurlike toekomst

‘De burgers motte ankrússe kinne datse tun ’t ferdwinen fan ‘t Bildt binne’

Over de bestuurlike toekomst fan de gemeente ‘t Bildt wort in de kommende maanden beslist. Eerst mot de gemeenteraad sels angeve op welke wize sij de aigen inweuners betrekke wille bij hur definitive beslútforming in septimber fan dut jaar. ’n Faitlike beslissing is dut nag niet, ’t is niet meer dan ’n adfys an Prevînsjale Staten, die’t ferfolgens ’n aigen adfys foorlait an de Tweede Kamer. Utaindlik bepaalt Den Haag át of met welke gemeentes ’t Bildt ‘n nije gemeente in Noordwest Frysland formt.

deur Leendert Ferwerda, raadslid

’n Belangryk fait binnen ’n diskussy én beslútforming over herindeling en dus ’t ferdwine laten fan de aigen bestuurlike gemeente is, dat de Tweede Kamer ’n gemeente frij laat in ‘t bepalen fan de aigen keuze. ’t Binne de inweuners fan ‘t Bildt sels, die’t soa ’t demokratys recht kregen hewwe rechtstreeks na poalityk Den Haag toe angeve te mâgen wat sij wille. Wat de burgers sels fine wat foor hur en hur aigen gemeente belangryk is at ’t gaat om de (bestuurlike) toekomst fan ‘t aigen Bildt.

Ant nou beperkt ’t belang fan herindeling en dus ’t bestuurlik ferdwine laten fan ‘t Bildt him tot ‘versterking bstuurskracht.’
Al jaren waar en is ‘t dúdlik dat feul bestuurlike saken niet bij de grînzen fan ‘n gemeente ophouwe. Intergemeentlike forms fan samenwerking binne derfan al langer sichtber. Derom koas ok ‘t Bildt foor de Middelsee-samenwerking met Ferwerderadiel, Leeuwarderadeel en Menameradiel. Die keuze worde fral ok ingeven deur de gedachte dat die gemeentes soa bestuurlik selsstandig blive konnen.

Deur de poalitike druk fan búttenôf is die bestuurlike selsstandighyd fan ’n gemeente niet langer loochys. Deputeerde Staten (DS) kwam met ’t an de gemeentes oplaide adfys om as ’t Bildt, Menameradiel, Franekeradeel, Harlingen én Littenseradiel een groate, nije Noordwesthoek-gemeente te formen. Burgemeesters gongen bijnander sitten om dat dan dos maar soa te regelen. Dat gong en gaat gelukkig minder maklik as at de Prevînsy wil. Littenseradiel het helendal gyn goed gefoel at se as Noordwest feerder motte en Harlingen siet gelukkig ok eerst na syn aigen (haven)belangen.

En dan hewwe wy de gemeente Leeuwarderadeel nag. Poalityk-bestuurlik kinne se nander niet fine en hewwe derom sels de keuze foor de burger tot twee mooglikheden beperkt. Of na Luwt, de stâd, soa’t ok ‘t adfys fan DS is, óf anskuve bij Noordwest, ’t platteland, at DS dat ok goed fynt. Fandaag wort in Leeuwarderadeel ’n referindum houwen. De burger mâg der, aindelik, ok sêge wat die d’r fan fynt. Met derbij op burger-inisjatyf de oproep om blanko te stimmen om soa an te geven dat se wél na Noordwest, maar niet met Franekeradeel en Haringen in ‘n nije gemeente wille.

Nou ’t Bildt. D’r worre deur ‘t kelezy fier mooglikheden noemd om de inweuners nag bij de beslútforming te betrekken. Want Den Haag wil ommers graag wete hoe’t de Bilkerts sels over herindeling en ’t bestuurlik ferdwinen fan ’t Bildt dinke. Maar: hoe serieus is de burger ant nou toe deur ’t kelezy en de Bildtse raad nommen? Met VVD en CDA foorop (‘sa gau mooglik wjeryndiele’) én met instimming fan Werkgroep ’t Bildt én de PvdA, is deur de raad al koazen foor herindeling. Derfoor hadden se de mening fan de burgers niet norig. Alleen de PvdA het ant nou toe angeven die mening fan de aigen inweuners nag wél belangryk te finen.

En dermet binne wy op ’t belangrykste punt kommen at ;t gaat om ’t betrekken fan de inweuners fan ‘t Bildt bij de keuze fan de bestuurlike toekomst. Wél of niet herindele. En nag altyd het die burger ’t demokratys recht om an te geven dat hij die hele herindeling niet wil omdat hij/sij fynt dat ’t Bildt bestuurlik in aigen hannen blive mot. Dat recht fan keuze het Den Haag ôns toeskikt en der kinne en motte wy ok gebrúk fan make. De inweuners fan ôns gemeente motte binnen ’n demokratys preses fan beslútforming de mooglikhyd krije om in ‘n referindum ankrússe te kinne dat sij/hij kiest foor bestuurlike selsstandighyd fan ’t Bildt, met feerdergaande intergemeentlike amtlike samenwerking.

De kônskwînsy fan dat referindum, wermet de Bilkerts de keus hewwe om an te geven wat sij fine: herindele/opheffe fan de bestuurlike gemeente ’t Bildt of as gemeente ’t Bildt selsstandig te bliven, is, dat de raadsfraksys hur fan te foren dan nag dúdlik útspreke over ’t respekteren fan wat de burger wil. Want ant nou toe het ‘t kelezy en de meerderhyd fan de raad d’r al foor koazen dat de gemeente ’t Bildt per 1 jannewary 2016 (of at dat niet âns kin later) ophout te bestaan. Foor de keuze wiist ’t kelezy (terecht) op wat de raad in meerderhyd (12-3) said het te willen: herindele.

In syn nijjaarstoespraak saai burgemeester Gerrit Krol derom ‘t folgende: “We hopen als college de raad een voorstel voor te leggen omtrent burgerraadpleging omtrent een aanstaande fusie van Noordwest gemeenten. De raad zelf heeft al een principe uitspraak gedaan omtrent het toewerken naar een fusie.” En in de Bildtse Post fan fleden week, 23 jannewary, foegde-y der an toe: “Je moet de bewoners vertellen waarom wij denken dat fusie verstandig is. Maar het is een serieuze raadpleging. De meest zwaarwegende optie is een referendum. Mogelijk, maar ook ingewikkeld.”

Hoe ingewikkeld kin ‘t weze om de aigen burgers te fragen wat die wille. Foor de Bildtse burger wort ’t in ’n nije, groate gemeente niet goedkoper, het de burgemeester al eerder in Ons Huis said. Ofstanden tussen burger en bestuur worre letterlik groater. Foordelen foor de burger binne (nag) niet benoemd. De aigenhyd fan ’t Bildt wort in hannen fan dârden laid. In ’n groatere gemeente worre wy getalsmatig weg, 60.000 tun 10.000 inweuners en dat sil ‘m ok fertale in de getalsferhouding in ’n nije raad Noordwest. Wy hewwe sels soa niks meer te sêgen over hoe’t wy feerder wille met de toeristise ontwikkeling fan Ouwe-Syl, Swartehaan, de beweunde Bildtdiken en fral de toekomst fan ôns aigen Bildtdorpen.

Al feul langer stuurt ’t Bildtse kelezy in alle openhyd an op ’t ferdwine laten fan de gemeente ’t Bildt. De meerderhyd fan de raad is der ant nou toe in metgaan. Burgemeester Krol in de Bildtse Post: ”We hebben met alle gemeenten afgesproken om in september definitief ‘ja’ of ‘nee’ te zeggen tegen een fusie. En dát biedt de Bildtse raad nag de tiidrúmte om de inweuners fan de aigen gemeente in alle demokratise openhyd met ’n referindum ok de mooglikhyd te geven an te krússen dat se teugen herindele binne. Want ’t gaat ergens over: over de bestuurlike toekomst fan ôns aigen Bildt. En die kin ‘t beste in hannen fan de Bilkerts sels blive.