Der wer’t eeuwen lang ’t Bildt beston
En Westergo ’t lând in drong
Weune Bilkerts heel tefree
Op ’t fruchtb’re lând fan ‘e Middelsee
(Ut ‘t Bildts folkliet, na 2018)
Wij weune nag ’n paar jaar in ’n bestuurlik selsstandige gemeente, unyk deur syn ontstaan, syn history en syn aigen taal en kultuur.
’t Realisme dwingt ôns om nag ’n “paar jaar” te sêgen.
Sien de bestuurlike feranderings foor ôns inweuners, ferenings en organisasys, hadden wij graag metnander de ferantwoordlikhyd in de richting fan 2018, nimme willen, ok fan út ’t kelezy.
Maar Frije Bilkerts is deur alle fier kollega-pertijen na de gemeenteraadsferkiezings ôfrekend op ’t fait, dat wij de Bilkerts in alle frijhyd, neffens de angeven poalitike spulregels, met ’n referindum metbeslisse late willen hadden over de bestuurlike toekomst.
Je kinne om minder ’n poalitike trap na krije.
Deuze raad is nag drie jaar bestuurlik ferantwoordlik foor de inweuners fan de gemeente ’t Bildt. Dat geeft foor deuze jaren ’n ekstra ferantwoordlikhyd, die’t niet ophout met ’t mooglik instellen fan ’n Bildts Kultuurinstitút. De organisasys hewwe nander in samenwerking fonnen, soa mâg al faststeld worre.
’n Koepelorganisasy en ‘t anstellen fan ’n betaald metwerker is foor ôns, na de informasy hierover, gyn automatisme. ‘n Nije Kulturele Raad ’t Bildt is ’n mooglikhyd.
Wij wille fanút de Perspektyfnota in dut kader ok graag ’t rissultaat wete fan de anfraag foor statusferhoging fan ’t Bildts bij ’t Europees Bureau Kleine Talen en ’t opnimmen fan de Bildtse taal in de Unesco-atlas Bedreigde Talen.
En dan is d’r ok nag ’n dârde ondersoek fan ’t kelezy om ’t Bildts de erkinning te geven as taal binnen ’t Europees Handvest voor Regionale Talen / Talen van Minderheden. Wij binne benijd wat de noemde, de Bildtse taal- en kultuur ondersteunende anfragen an resultaat hewwe èn dermet an subsidy oplevere kinne.
De naam ’t Bildt en Bildtse dorpsnamen.
Wil ’t Bildt as inpolderingsgebied met syn aigen taal en kultuur niet letterlik fan ‘e kaart gaan, dan is ‘t loochys dat de raad sels as konsekwînsy fan ’t raadsbreed benoemde Bildts Aigene, d’r foor sorgt, dat ’t Bildt soa at ’t in 1505 en latere jaren op de see wonnen lând, as gebiedsnaam op de nije aardrykskundige kaart komt.
Dat hout toegelyk in dat deuze raad, die’t terecht raadsbreed kiest foor ’t behoud èn ‘t fersterken fan ’t Bildts Aigene, meer dan moreel ferplicht is d’r met ’n aigen raadsfoorstel foor te sorgen dat op de nije kaarten met de gebiedsnaam ’t Bildt en de nije gemeentenaam (Westergo is nag ‘n werknaam) de namen fan dorpen op ’t Bildt Bildtstalig binne.
Deelraad.
Belangryke bestuurlike beslissings die’t de Bildtse taal, de kultuur en ’t lândskap rake, souwen fia ’n derfoor in te stellen Bildtse deelraad adfiserend foor beslútforming in de nije raad inbrocht worre kinne motte.
’t Kelezy het al angeven, foorútlopend op ’t opheffen fan de gemeente ’t Bildt, met de ferenings fan dorps- en streekbelang te praten over fersterking fan ‘t bestuurlik kader onder ’t thema Nabij Besturen. Soa kin in de nije, groate gemeente met die besturen ’n beter, struktureerd kontakt onderhouwen worre en dermet sicht op dorp-, streek- en Bildts gebiedsbelang. Fral omdat wij aansen niet meer baas binne op aigen hiem.
Aktueel wînse-lisse dorpen.
Nou’t de amtlike fúzzy-foorberaidings starte, sou Frije Bilkerts graag fia ’t kelezy ’n aktueel wînse-lissy fan die ferenings hewwe wille. Ok wînsen fan ândere organisasys en ferenigings na de toekomst toe motte nou in kaart brocht worre.
Samengaan fan gemeentes betekent niet automatys dat wij dan finânsjeel (belastingheffing, subsidys) beter út binne. Wel hewwe wij as Bildtse raad de bestuurlike ferantwoordlikhyd om ’t Billdt in de best mooglike pesisy bestuurlik onderdeel worre te laten fan de nije gemeente. Wij motte de leste drie jaar infestere in burger-betrokkenhyd en burger-inbring.
’t Kelezy het ’t bij de ferskillende onderwerpen in de begroating over Meetbare Effecten. Die binne ok dut jaar niet met foorgaande jaren te meten, omdat ’t kelezy gyn 0-meting wil (Eerder antwoord fan kelezy). ’t Sou dos wel arig weze dat wij ‘n 0-meting instelle om de effecten na 1 jannewary 2018 tussen eerder weune op ’t Bildt en in de nije gemeente foor de inweuners, ferenings en organisasys faststelle te kinnen.
Toerisme en rekreasy.
Wij noeme de wînste infulling fan de eerdere Dwinger bij St.-Anne en ’n plan foor de toeristise en rekreative ontwikkeling Swarte Haan en blivende andacht foor Ouwe-Syl as T.O.P.-dorp. Ok mot aktyf besien worre at ferlinging fan de elfstedenfaarroete na de dorpen finânsjeel haalber is. Algemeen beskoud nag de fraag at fan nou ôf rekreasy en toerisme in Noordwest Frysland feerder ontwikkeld wort met ’n intergemeentlike anpak.
Failigens.
’t Is fansels mooi dat de Bilkerts hur achter de seedyk failig foele. De statistise kâns op ’n Bildtse dykdeurbraak is een keer in ‘e tiendúzzend jaar. En dus kin-y fóór 2018 deurbreke, ok al staat de burgemeester bij de Swarte Haan op ‘e seedyk “’t Bildt blyft ’t Bildt” te roepen. ’t Bildt strúpt d’r onder en wort weer Middelsee. Ok wel ’n troastrike gedachte…
Omdat ’t nije week gebeure kinne sou (de weersberichten foor de kommende dagen binne goed), had fandaag al ’n aktueel evakuasyplan bij de mînsen op ’t nachtkassy lêge motte. Frije Bilkerts het d’r in de fóór-Krol-jaren al na froegen. Wij kinne ôns der fansels niet fan ôfmake met te sêgen, dat wij straks met de hele gemeente richting Franeker evakuere.
Sorg ôns sorg.
Overde lopende saken ’t folgende. De desintralisasy, 3D, fraagt blivende andacht om te sorgen, dat de sorg bij mînsen, die’t fan sorg ôfhanklik binne, overeand blyft. En wij hewwe dan ok ’n sorgplicht foor de mînsen, die’t in de sorg werke. De raad wort nag informeerd over hoe’t ’t gebiedsteam dut anpakt om d’r (met) foor te sorgen dat fral in de eerste maanden fan 2015 een en ander sorgfuldig in ’n nije menier fan sorgferliening overgaat, sonder dat dut ten koste gaat fan de werklike sorgfraag. Frije Bilkerts wort graag deur de wethouwer op de hoogte houwen en dermet metnommen in de feranderings foor sorgferlieners en foor die’t sorg norig hewwe.
De sinterasy.
Frije Bilkerts kin him fine in ’t foerde en foorlaide finânsjele belaid. ‘t Begroatingsoverskot stimt tot tefredenhyd met derbij de opmerking dat útgangspunt blyft, dat beskikbere middels inset worre foor de inweuners fan de gemeente ’t Bildt.
Frije Bilkerts stimt in met ‘t ferlegen fan de ratio fan 1,6 naar 1,0.
‘t Omsetten fan niet meer aktuele reserves in infesteringsgeld is ’n metfâler. Foor ‘t ferbeteren fan de ferkeersfailigens op de Bildtdiken is nou ‘n bedrag fan 500.000 euro (plus 400.00 onderhoud) beskikber. Na de raadsfergadering op 18 desimber sil dúdlik worre hoefeul at d’r norig is.
Over de foorlopig nag blivende P.M. posten, kûnstgrasfeld vv St.-Anne en MFA Froubuurt, nag ‘n fraag. In de anfullende informasy staat: (sitaat) ‘Voor de realisatie van de overige P.M.-posten gaan wij er van uit, dat de vrij besteedbare reserve en het rekeningsresultaat alsmede de structureel beschikbare begrotingsruimte voldoende zal zijn.’ Hoe mot de raad en fral de subsidy-anfragers dut presys leze.
Foorsitter, as ôfslútting: d’r is ‘n lewanttegeltsy met de tekst en toch. Foor die’t niet weet dat ’t an de bibel ontliend is: lees Habakuk 3 fers 17-19.
Wij sêge dat En toch, en dochs in ’t Bildts, wel ’s at idereen ’t blykber ergens met eens is.
En dan sait d’r een: en dochs bin ik fan mening dat….
Met ’t realisme fan ’n raadsmeerderhyd foor opheffing fan deuze gemeente beslút Frije Bilkerts derom, ’t foorgaande said hewwend, met:
En dochs binne wij fan mening dat de Bilkerts beter ôf binne at ’t Bildt as gemeente bestuurlik selsstandig blyft.
Foor de raadsfraksy Frije Bilkerts, Leendert Ferwerda
Follow