FollowBildtse dorpsnamen befestige ‘t Bildts Aigene
’t Ontstaan fan ’t Bildt en ’t spesifike karakter fan ôns gemeente met ‘t opene lândskap, de beweunde, froegere, seediken, de aigen taal en kultuur, kin as ’n apart hoofdstik in de Frise geskidenis beskoud worre. An die skrevene geskidenis fan ôns gemeente kin kommende donderdegaven deur de raad ’n historys fait toefoegd worre. De raad kin beslútte om ôns dorpsnamen, soa’t wij die altiten al in de sprokene taal en in ‘t skrevene Bildts brúkke, offisjeel ok soa fast te lêgen. Wij folge dermet ok ’t aigen gemeentlik taalbelaid met Bildtstalige straatnamen en (faar)waternamen.
’t Foorstel fan ’t kelezy in ’t Plan van Aanpak Herindeling is om de dorpsnamen op ’t Bildt in de nije gemeente Hollanstalig blive te laten. ‘t Kelezy kiest d’r niet foor om de taalpesisy fan ‘t Bildts en dermet ‘t raadsbreed útdroegene Bildts Aigene in de nije gemeente met offisjeel faststelde Bildtse dorpsnamen –boven- op de bôrden sichtber te maken.
Elkeneen weet, kin dat ok hore, dat in de sprokene taal, soawel in ’t Bildts as in ’t Frys, at wij ’t hewwe over de drie hoofddorpen, de toefoeging ‘parochie’ niet said wort. Dat ‘parochie’ waar de roomse kerklike indeling op ’t Bildt ant 1580. Derna wort in amtlike stikken fan deuze gemeente niet langer sproken fan ‘parochies’ maar fan dorpsgebieden of weunplakgebieden.
Eand 16e eeuw staat in amtlike stikken St.Annakerck. Op de kaart fan Botero, 1596, staat S.Jacop en op ‘n latere kaart staan de dorpsnamen S.Jacob, S.Anna en onser Vrouwen. ’t Trouwen fan Rembrandt en Saskia in 1634 is fastlaid in ’t Kercke Boeck Der gemeente Jesu Christi van St.Anna opt Bildt. In 1823 koiert de bekinde Jacob van Lennep met syn kammeraat Dirk van Hogendorp over ’t Bildt en hij skryft: ‘over Vrouwenbuurt wandelden wij naar Stijns’. Op de kadastrale kaart van Brouwer en Eekhoff, útgeven in 1834, staan de dorpsnamen St.Jacop, St.Anna, Vrouwbuurt en Old Zijl.
D’r is gyn historise reden om nou, in 2015, fast te houwen an ’n dorpsnaam met ‘parochie.’ De Friezen sêge dat ‘parochie’ ok niet. In ‘t Frys is ’t Sint Jabik, Sint Anne, Froubuorren. ’n Inweuner fan de parochie-dorpen is niet ’n Parochie-aan maar ‘n Stjabuurtster, Stannebuurtster, Froubuurtster.
Met ’t geven fan de dorpsstatus in 1948 an Ouwe-Syl, Westhoek (1990) en in 2006 an Nij Altoenae, binne die ouwe parochies, die roomse kerkegebieden, ok al lang en korter fan ‘e gemeentekaart, at je dos nag werom wille na de ‘parochie’ history. En met Nij Altoenae waar ok de eerste Bildtse dorpsnaam ’n fait.
Wij waardere de Bildtse taal de leste tientallen jaren gelukkig ok sels hyltiten meer. En nijkommers hewwe gyn inkel probleem met ’t Bildts. Sij kinne en wille ôns ferstaan en wille d’r ok kinnis fan nimme, wat sichtber wort in de deur Stichting Ons Bildt gevene kursussen foor niet-Bildtstalen en Bildtstaligen en eerder over de Bildtse geskidenis.
De omlêgende gemeentes koazen foor Frise dorpsnamen. De rykdom fan ôns aigen taal kinne wij fastlêge met Bildtse dorpsnamen. As raad motte wij ôns richting de herindeling in 2018 bewust weze fan dut historise momint om sels as gemeente ’t Bildt de dorpsnamen ’t Bildts Aigen fast te stellen.
Dermet onderstreekt de raad ok ’t ondersoek foor de anfraag om de Bildtse taal onder de erkinning fan ’t Europees Handvest te bringen. De prevînsy skryft in de subsidy-beskikking (Frise tekst in ‘t Bildts omset) “dat de raad him met de Kadernota Kultuur 2014-2018 ‘In ’t spier foor ’t Bildts Aigene’ (septimber 2013) goed bewust weest het, dat reken houwe worre most met ’t fait dat de gemeente ‘t Bildt onderdeel útmaakt fan de herindelingsplannen in Noordwest-Frysland.”
“Soks sil”, skryft de prevînsy, “dinke wij ok, gefolgen hewwe foor t Bildts Aigene, dat de befolking en gemeente graag behouwe wil. Om die reden het de gemeente ’t Bildts Kultuurinstitút opricht. ’t Ferhogen fan de status fan ’t Bildts sou ommers fan groate meerwaarde weze kinne om die regionale taal ok na de toekomst toe te borgen in ’n groater bestuurlik ferband met meer infloeden fan ’t Nederlâns en ’t Frys. Ok út ‘t resinte streektalenondersoek dat de prevînsy útfoere laten het blykt dat ‘t Bildt in jou gemeente bra leeft en dat meer dan 70% fan de inweuners ‘t Bildts nag overdraagt op de folgende generasy en dat ‘t een fan de sterkste streektalen fan ôns prevînsy is,”: soa skryftde previnsy ok.
Reden genog om de subsidy-anfraag foor Europese taal-erkinning te onderbouwen met ’t faststellen fan de dorpsnamen in de aigen taal, ’t Bildts.
Frije Bilkerts, Leendert Ferwerda.